Mantelzorg

Er zijn zo’n 1,7 miljoen mantelzorgers, die een naaste of buren helpt , dan wel verzorgt. En dat aantal is groeiend. Een op de zes – dat is 16 procent – mantelzorgers helpt en zorgt meer dan acht uur per week. Onder hen doet een half miljoen mensen dat vaak gedurende langere tijd. De meeste mantelzorgers zorgen voor hun familie. Van alle mantelzorgers is 41 procent man. Het grootste aandeel in mantelzorg heeft de categorie tussen de 45 en 65 jaar, namelijk 45 procent.
De politiek en het werkveld hebben inmiddels de omslag in de zorg gemaakt naar langer zelfstandig thuis wonende patiënten en cliënten. Die omslag brengt ook een groeiende vraag naar mantelzorg mee. Maar deze groep heeft het moeilijk. Niet alleen omdat ze vaak zwaar worden belast, maar ook omdat er heel wat hindernissen worden opgeworpen om de zorg voor een naaste goed op je te nemen. Zoals de mantelzorgboete, de korting die je opgelegd krijgt op je inkomen als je iemand in huis verzorgt.

Belasting

Zo geeft bijvoorbeeld 34 procent van de mantelzorgers aan tegen problemen aan te lopen bij het aanpassen van de huidige woning en heeft ruim negen procent problemen bij het realiseren van een mantelzorgwoning. Naast tegenwerking op het gebied van wonen, blijken mantelzorgers ook tegen andere problemen aan te lopen. ‘Bureaucratie en regeldruk’ worden door 38 procent van de ondervraagde mantelzorgers genoemd als een probleem.
Opmerkelijk genoeg laat een ander onderzoek laat zien dat mantelzorgers zich minder belast voelen dan twee jaar geleden. Terwijl het aantal personen dat mantelzorg verleent sinds 2014 ieder jaar is toegenomen, ervaren mantelzorgers minder belasting van hun mantelzorgende taken. In 2016 ontving 41 procent van de Nederlanders die hulpbehoevend was, zorg van een naaste. Vergeleken met een jaar eerder is dit een toename van bijna tien procent.
Deze toename is vooral te wijden aan de verdubbeling van de incidentele mantelzorg. Het aantal mantelzorgontvangers dat niet wordt verzorgd, maar wel regelmatig of af en toe wordt geholpen, is in 2016 bijna dubbel zo hoog als in 2015: 27 procent versus 13 procent. Sinds 2014 zijn er ieder jaar meer mantelzorgers bij gekomen. Vergeleken met de situatie voor de transities, zijn vooral de intensieve mantelzorg (van 4 naar 14 procent) en de vrijwillige ondersteuning (van 37 naar 41 procent) toegenomen.

Depressief

Lang niet altijd worden behoefte en problemen van mantelzorgers onderkend. Vaak omdat mantelzorgers zelf geen reden zien om – professionele- hulp in te roepen. Maar ook omdat de behoeften van mantelzorgers te weinig worden “gezien” door professionals Om dat probleem te voorkomen, moet bij het vaststellen van de zorgvraag, door professionals meer gekeken worden naar de gehele situatie rondom de patiënt, zegt voorzitter Dianda Veldman van Patiëntenfederatie NPCF.
Dat mantelzorg vaak mensen boven het hoofd groeit, wordt in veel artikelen duidelijk. Het blijkt bijvoorbeeld dat in een onderzoeksgroep van Karlijn Joling (VUmc) bijna veertig procent van de mantelzorgers binnen twee jaar ernstige depressieve symptomen ontwikkelt. Vijf procent overweegt zelfs zichzelf iets aan te doen of heeft zelfmoordgedachten. Professionele ondersteuning en de zogenoemde respijtzorg zijn dus hard nodig.
Een kwart van de 1,7 miljoen mantelzorgers die zware zorg verleent, heeft behoefte aan respijtzorg, blijkt uit cijfers van onder andere Het Sociaal en Cultureel Planbureau. Onder respijtzorg wordt verstaan: het tijdelijk of volledig overnemen van de zorg van een mantelzorger, met het doel om de mantelzorger vrije tijd te bezorgen. Uit een onderzoek van het SCP blijkt dat er een grote groep is van mantelzorgers die respijtzorg willen, maar er geen gebruik van maakt. ‘Bijvoorbeeld omdat ze zich er niet bij thuis voelen en denken dat hulp bij mantelzorg niet bij hen past’, zegt Kitty van den Hoek van Movisie in een artikel op de website van Zorg+Welzijn. ‘Daarom is het belangrijk dat er meer verscheidenheid wordt aangebracht aan de vormen van mantelzorgondersteuning.’