Armoede en Schuldhulpverlening

De Nationale Ombudsman constateerde in het Jaarverslag 2016 dat schulden, armoede en toegang tot voorzieningen die hulp kunnen bieden de belangrijkste thema’s worden in de komende jaren. ‘Vasthouden aan zelfredzaamheid als norm werpt drempels op, waardoor mensen worden uitgesloten van voorzieningen en hulp.’

Het Sociaal en Cultureel Planbureau berekende dat één tot anderhalf miljoen huishoudens in Nederland te maken heeft met problematische schulden. Ook al kunnen zij in aanmerking komen voor schuldhulpverlening, de problemen blijken niet altijd gemakkelijk op te lossen. Omdat cliënten snel opgeven of boos te worden, weinig flexibel blijken te zijn en ook afspraken niet altijd nakomen.

Schuldhulp

De noodzaak groeit om mensen die financieel in de problemen komen met schuldhulpverlening en armoede-steun te helpen. Sinds een paar jaar is dat de taak van de gemeente. Dat betekent dat elke gemeente die taak om mensen te ondersteunen ook verschillend kan invullen. Enkele gemeenten zijn begonnen met een experiment om mensen in de bijstand ook een klein eigen inkomen te laten verdienen of onbetaald werk toe te staan. Met als doel de leefsituatie te verbeteren en eventueel beter aan betaald werk te kunnen komen.

Er zijn verschillende projecten waarin sociaal werkers helpen om burgers uit de schulden te houden of schulden te saneren. Belangrijk blijkt te zijn om tijdig de financiële problemen – die meestal gepaard gaan met sociaaleconomische problemen – op het spoor te komen. Zoals het meldpunt EMMA – Eerder Melden, Minder Achterstanden, waar de sociaal werker van het jaar 2017 – Mariska Overgaag – mede oprichter van is: ‘Mensen zijn opgelucht als er iemand van EMMA voor de deur staat. Wij komen niks halen, maar iets brengen.’

Armoedebestrijding

De gemeente Alphen aan den Rijn is begonnen met een bijzondere aanpak voor armoedebestrijding: Mobility Mentoring. Het idee is om de stressfactoren weg te nemen bij mensen met financiële problemen. Die stressfactoren kunnen van alles zijn: huisvesting, gezondheid, psychische problemen. Stress zorgt ervoor dat het voor mensen moeilijk wordt om problemen doelmatig aan te pakken. Mensen kunnen dan lastig prioriteiten stellen en hun impulsen te controleren. De methode komt uit de VS en leidt ertoe dat mensen in staat zijn ook hun problemen aan te pakken. De overheid heeft in 2016 bepaald om kinderen die in armoede moeten leven te helpen. Het aantal kinderen dat in Nederland in armoede opgroeit is hoog. Ondanks dat de economie is aangetrokken en er vanuit gemeenten en Rijk aandacht besteedt wordt aan het terugdringen van armoede, groeit tien tot twaalf procent van de kinderen op in armoede. De overheid financiert daarom via de gemeente projecten om kinderen te helpen die in langdurige armoede moeten leven en daarbij in hun sociale welbevinden worden gehinderd.

Sociaal werkers zijn in de meeste gevallen betrokken bij de ondersteuning en hulp aan mensen die in armoede dreigen te geraken of die al in de schuldhulpverlening zitten. Het is voor deze professionals ook belangrijk om op de hoogte te zijn van de projecten, de beleidsregels en van de ontwikkelingen op het gebied van armoede en schuldhulpverlening. En niet te vergeten willen sociaal werkers graag lezen over nieuwe ideeën en opinies over methoden en werkwijzen. In dit dossier zet Zorg+Welzijn alles bij elkaar op het gebied van armoede en schuldhulpverlening.