Dementie

Dementie is een verzamelnaam voor bepaalde verschijnselen die optreden door beschadigingen aan hersenen. Die beschadigingen worden veroorzaakt door verschillende (hersen)ziektes. Er zijn meer dan vijftig verschillende ziektes  die dementie veroorzaken. De bekendste is de ziekte van Alzheimer. De schatting is dat er in 2017 in Nederland zo’n 270.000 mensen met dementie leven. Alzheimer Nederland schat dat in ons land ongeveer 12.000 mensen dementie op jonge leeftijd hebben.

In 2013 heeft toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn het Deltaplan Dementie in werking gezet. Het Deltaplan steunt op drie pijlers: onderzoek, zorgverbetering en de dementievriendelijke samenleving. Het plan zet in op samenwerking om dementie te voorkomen en te genezen, voor betere zorg voor mensen met dementie en voor een dementievriendelijke samenleving.

Dementiezorg

Het aantal mensen met dementie stijgt met zo’n 10.000 per jaar. Ongeveer 70 procent  woont thuis, en de meesten willen dat graag zo lang mogelijk blijven doen. Dat stelt de dementiezorg voor grote uitdagingen. Recent is het programma ‘Dementiezorg voor elkaar’ van start gegaan. Het doel is de kwaliteit van leven van thuiswonende mensen met dementie te verbeteren. Het programma ondersteunt samenwerkingsverbanden van professionals die hieraan willen werken, zoals ketenregisseurs, netwerkcoördinatoren, casemanagers, wijkverpleegkundigen, mantelzorgondersteuners, huisartsen en andere professionals in de eerste lijn. Ziehier de cruciale rol van sociale professionals voor dit thema.

Zorg en hulpverlening is niet alleen belangrijk voor mensen met dementie, zeker ook voor hun naasten, voor mantelzorgers.  Het is belangrijk dat hulpverleners het netwerk van de persoon met dementie kennen, vertelt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie aan het Radboudumc in een artikel in Z+W magazine. Een partner zorgt voor stabiliteit in het leven. Is die partner er niet, dan is het noodzaak  voor de hulpverlener om nog meer aandacht te besteden aan het netwerk en hoe dat netwerk kan worden ondersteund. Volgens Olde Rikkert stellen hulpverleners die vragen nog te weinig.

Mantelzorg

Inmiddels worden veel voorzieningen en ook informatie over omgaan met dementie wijdverspreid in de samenleving en onder professionals. Sinds 2015 zijn dagactiviteiten voor mensen met dementie de verantwoordelijkheid van de gemeente, het valt onder de Wet maatschappelijke opvang. De dagbesteding moet financieel haalbaar zijn voor de bezoeker en mantelzorger. Maar uit onderzoek van Alzheimer Nederland blijkt dat dagbesteding voor een kwart van de ondervraagde mensen te duur wordt, door de verhoging van de eigen bijdrage. De toegang tot deze activiteit is voor cliënten en hun naasten onontbeerlijk, de gemeente is aan zet.

Hoe ga je als professional om met mensen met dementie? Als een van je cliënten bijvoorbeeld het overlijden van haar dochter niet kan onthouden, moet je haar dan steeds wijzen op haar verlies. Of is een leugentje om bestwil beter en zo ja, hoe ver kun je daarin gaan? Professionals komen ook voor deze en andere vragen te staan. In dit dossier zoeken professionals en opiniemakers naar probleemstellingen, mogelijkheden en praktische handvatten.