LHBT

Eenzaamheid, depressies en suïcidaliteit. Dit zijn enkele problemen waar mensen die homoseksueel, biseksueel of transgender zijn mee te maken kunnen hebben. Deze problemen zijn het gevolg van onder meer reacties en afwijzingen die zij krijgen op hun identiteit. ‘LHBT’s worden nu vaak niet gezien door sociaal professionals omdat ze, onbewust, werken vanuit de heteronorm. Hier moet verandering in komen, want de problemen zijn serieus.’ Dat zegt Else Boss, adviseur Participatie en LHBT-beleid bij Movisie.

Feiten en cijfers

Boss: ‘Uit onderzoek blijkt dat één op de vijftien Nederlanders LHBT’er is en dat deze groep soms moeite heeft om dit te uiten. Dit komt doordat ze te maken krijgen met afwijzing, pesten en een gebrek van acceptatie vanuit de samenleving. Ze ontwikkelen hierdoor vaak een soort check waarbij ze telkens nagaan of een situatie veilig genoeg is om uit de kast te komen. Dat maakt, zeker bij oudere generaties die veel te maken hebben gehad met afwijzing, dat ze het onderwerp minder snel opnieuw op tafel leggen. Dat ze niet altijd kunnen zijn wie ze zijn, heeft veel impact. Het kan bijvoorbeeld resulteren in eenzaamheid en depressiviteit. Daarnaast is bekend dat LHBT-jongeren 4,5 keer meer suïcidaal gedrag vertonen dan hun leeftijdsgenoten.’

Wilbert Wienema, directeur Zorg van thuiszorgorganisatie Gay Care, herkent het beeld dat Boss schetst. Zijn organisatie werd in 2014 opgericht in Amsterdam omdat er een groep cliënten was die zich niet vrij voelde om zichzelf te zijn wanneer er een thuiszorgmedewerker over de vloer kwam. Wienema: ‘Je huis is je veilige haven, daar moet je jezelf kunnen zijn. Veel mensen uit de LHBT-gemeenschap hebben veel moeite gehad met hun coming out en hebben geen zin om zich daar weer ongemakkelijk over te voelen. Het is dus van belang dat zij zich op hun gemak voelen bij degene die hen zorg verleent.’

Bewustwording

Dat cliënten soms niet het gevoel krijgen zichzelf te kunnen zijn, kan al veroorzaakt worden door kleine dingen. Wienema: ‘Stel dat een thuiszorgmedewerker bij een oudere alleenstaande man komt, een foto van hem met een andere man ziet staan en zegt: “Goh wat leuk, is dat uw broer?”. Dat kan al lastig zijn voor de man in kwestie als hij op die foto staat met zijn overleden partner. Hij komt dan direct in een dilemma. Moet hij wel of niet zeggen dat het zijn partner was?’

In de hele zorgsector zou wat Wienema betreft dus meer aandacht moeten zijn voor bewustwording. De Roze loper, een keurmerk voor zorginstellingen die in hun beleid rekening houden met seksuele diversiteit, is een mooi begin. Maar het moet verder gaan dan dat. ‘Let er in de benadering van een cliënt bijvoorbeeld op dat je iemand niet automatisch behandeld alsof hij of zij hetero is. En denk bijvoorbeeld eens aan transgenders. Misschien ziet hun lijf er wel anders uit. Zorg dat je hier bewust van bent en op getraind wordt. Hoe je dat kunt doen? Nodig bijvoorbeeld eens een transgender uit om te vertellen hoe het is om transgender te zijn en waar hij of zij tegenaan loopt in de omgang met andere mensen.’

De doelgroep LHBT’ers is dus een doelgroep die meer aandacht verdient. En dat lijkt misschien raar aangezien alleen IJsland en Groot-Brittannië hoger scoren dan Nederland als het gaat om tolerantie tegenover LHBT’ers. Onderzoeker Ewoud Butter: ‘Misschien zijn we juist doordat we deken zo tolerant te zijn wel blind geworden voor uitsluiting.’