Verslaving

De meeste Nederlanders schamen zich er niet meer voor om te vertellen dat ze naar een psycholoog gaan om bijvoorbeeld een depressie of burn-out te behandelen. Het hebben van een verslaving houden vele mensen echter nog geheim. Hierop rust nog steeds een taboe. Toch is bekend dat miljoenen Nederlanders verslaafd zijn. Bijvoorbeeld aan alcohol, drugs, gokken of gamen. Uit onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat twintig procent van de Nederlandse bevolking ooit aan misbruik of afhankelijkheid van drugs of alcohol leidt.

Feiten en cijfers

Hieronder een aantal feiten en cijfers over verschillende vormen van verslaving en middelenmisbruik:

• Uit het NEMESIS-2 onderzoek van Trimbos kwam naar voren dat tussen 2007 en 2009 477.000 Nederlanders verslaafd waren aan alcohol of alcohol misbruikten. Van hen waren er 30.764 in behandeling.
• In het NEMESIS-2 onderzoek is ook nagegaan hoeveel Nederlanders verslaafd zijn aan cannabis. Dit aantal wordt geschat op 29.300 mensen, ofwel 0,3 procent van de bevolking tussen 18 en 64 jaar. Bij mannen ligt het percentage op 0,4 procent en bij vrouwen op 0,1 procent. Daarnaast zijn er nog eens 40.200 mensen die cannabis misbruiken cannabis. Zij ondervinden wel allerlei negatieve gevolgen van cannabis, maar er is bij hen volgens de onderzoekers nog geen sprake van gewenning en het optreden van onthoudingsverschijnselen bij stoppen.
• Uit een bevolkingsonderzoek gedaan in 2014 kwam naar voren dat een kwart (24,2 procent) van de Nederlandse bevolking dagelijks rookt. Het gaat dan om 3.531.547 mensen. Zeventien procent van de rokers rookt meer dan twintig sigaretten per dag. Dat zijn 600.363 mensen vanaf twaalf jaar.
• Ongeveer 1,5 procent van de jongeren tussen dertien en zestien jaar kan beschouwd worden als gameverslaafde. Dit komt neer op 12.000 jongeren. Dat stelt de Stichting Informatie Voorziening Zorg naar aanleiding van onderzoek in 2014. Van het aantal hulpzoekers is 76 procent jonger dan 25 jaar.

Dit zijn slechts enkele cijfers en voorbeelden van mogelijke verslavingen. Mensen kunnen verder bijvoorbeeld verslaafd raken aan seks, slaappillen en gokken. Met zoveel verslaafden in het land is het bijzonder dat er nog steeds een groot taboe op verslaving rust. Toch blijkt dit taboe uit van alles. Bijvoorbeeld uit het grote gat tussen het aantal verslaafden en het aantal behandelden. Slechts vier procent van het aantal alcoholverslaafden laat zich behandelen in de specialistische GGZ. Deze mate van onderbehandeling is veel groter dan de onderbehandeling van depressie en angst. Doordat er een taboe op verslavingen rust, proberen verslaafden hun probleem zo lang en goed mogelijk te verbergen en wordt het dus ook lastiger om signalen van een verslaving op te pikken. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel en blijft het taboe in stand.

Taboe

Hoe kunnen we met elkaar dit taboe doorbreken? In eerste instantie door het onderwerp vaker bespreekbaar te maken en scherp te zijn op signalen van verslaving. Deze signalen kunnen per verslaving verschillen. Rode ogen, verwijde pupillen en concentratieproblemen kunnen bijvoorbeeld wijzen op (overmatig) gebruik van cannabis. Geldproblemen of schulden, het verwaarlozen van vriendschappen en problemen op werk of school kunnen signalen zijn van een gokverslaving.

In dit dossier verzamelen we nieuws over verslavingen en plaatsen we tips over hoe een verslaving te herkennen en hoe hiermee om te gaan.