Verwarde personen

Een aantal ernstige incidenten rond personen met verward gedrag en de jaarlijkse toename van de meldingen hierover leidden september 2015 tot de oprichting van het Aanjaagteam Verwarde Personen. In opdracht van de ministeries van VWS en V&J heeft het Aanjaagteam gewerkt aan een plan om het complexe probleem rondom de toename van het aantal verwarde personen op te lossen. Een tweede team, het Schakelteam Personen met Verward gedrag, gaat in 2017 en 2018 onder leiding van Onno Hoes, het plan implementeren in de samenleving. Hun missie? Hoes: ‘In de ondersteuning, opvang en zorg van mensen met verward gedrag is het van groot belang dat de persoon zelf en zijn familie centraal staan. Dat hulpverleners nauw samen werken en niet loslaten voordat een ander het overgenomen heeft. Zo raakt niemand tussen wal en schip.’

Tussen wal en schip

En dat tussen wal en schip raken, gebeurt nu nog wel. Hoes: ‘Als mensen al bij een instantie aankloppen of in beeld komen, krijgen ze soms niet meteen het juiste antwoord. Vaak worden ze bijvoorbeeld doorverwezen, maar doen ze daar iets mee? Zorg als sociaal professional dat je deze mensen zelf met de juiste personen in contact brengt. Het feit dat ze in beeld komen of om hulp vragen, is al heel wat. Laat ze dan niet vallen. Nu zijn hulpverleners soms bang dat ze iets niet mogen of dat er financiële consequenties aan hun handelen zitten. Daar moeten we vanaf. Help mensen eerst en kijk daarna naar de financiële en juridische gevolgen. Doe je dat niet, raken mensen steeds verder van het pad af.’

Het Schakelteam wil dit voorkomen door partijen te verbinden en door te stimuleren en faciliteren om zo een werkbare, sluitende aanpak te krijgen rondom het probleem verwarde personen.  Een aanpak waarin de persoon met verward gedrag en zijn familie centraal staan. De verantwoordelijkheid voor het realiseren van een sluitende aanpak, ligt volgens Hoes bij alle betrokken ketenpartners, zowel lokaal als regionaal, onder regie van de gemeente. De verantwoordelijkheid voor het realiseren van landelijke randvoorwaarden ligt bij de overheden en de landelijke partners, waaronder de zorgverzekeraars.

Geen vaststaande groep

Psychiater en auteur Jules Tielens voegt op deze website overigens een belangrijke kanttekening toe aan het verhaal van Hoes: pas op dat je verwarde personen niet als een vaststaande groep ziet. ‘De verwarde mensen die bij professionals worden aangediend, hebben niet allemaal dezelfde problemen. Als deskundigen moeten we die problematiek eerst afpellen voor we een mening geven. Anders scheren we mensen die, plat gezegd, schijt hebben aan alles over één kam met mensen die niet weten wat ze doen. Bijvoorbeeld tokkies versus mensen in een psychose. Als we de problematiek beter ontleden, weet iedereen beter wat hij moet doen en komen we eerder tot een juiste benadering van de persoon in kwestie.’

Volgens Tielens is het bovendien niet alleen zo dat er meer echt ‘verwarde personen’ op straat te zien zijn. De ‘normale’ mens misdraagt zich ook gemakkelijker. En ook die personen komen soms in aanraking met de politie en worden met het stempel verward naar bijvoorbeeld een crisisdienst gebracht. ‘Jan en alleman kijkt dan naar deze mensen. Vervolgens wordt een conclusie getrokken. Moet iemand door de psychiatrie behandeld worden of niet? Ook hier is het van belang dat we veel helderder communiceren over wie daarna welke taak heeft want er ontstaat nu vaak erosie aan de verantwoordelijkheden.’